21-Feb-2012 (Tue)
ေခတ္စားလာျခင္း
ကမာၻ႔စစ္တုရင္အေၾကာင္းကို သိသင့္တယ္လို႔ ယူဆမိတာေၾကာင့္ ေရးျဖစ္တာပါ။ စစ္တုရင္သမိုင္း၊ အမွတ္ေပးစနစ္၊ ၿပိဳင္ပြဲက်င္းပနည္း စသျဖင့္ေပါ့။
စစ္တုရင္ဆိုတာ ဂိမ္းတစ္ခုပါ။ ယခုအခါမွာေတာ့ အားကစားတစ္ရပ္လို ျဖစ္လာေနပါၿပီ။ ကမာၻ႔စစ္တုရင္အိုလံပစ္ႏွင့္ ကမာၻေက်ာ္ စူပါဂရင္းမာစတာၿပိဳင္ပြဲႀကီးမ်ားေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ယေန႔အခ်ိန္လို အင္တာနက္ေပၚကေန Online Chess Playing ေတြေခတ္စားလာတာရယ္၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားပြဲေတာ္မွာ (၃)ႀကိမ္ (၂၀၀၃၊၂၀၀၅၊၂၀၁၁)တိတိ ထည့္သြင္းလာတာရယ္၊ ၂၀၀၆ခုႏွစ္ ကာတာႏိုင္ငံတြင္က်င္းပေသာ အာရွအားကစားပြဲေတာ္မွာ ပါ၀င္လာတာရယ္၊ (၂၀၁၀ အာရွအားကစားၿပိဳင္ပြဲ နဲ႔ ေနာက္က်င္းပမည့္၂၀၁၄ အာရွအားကစားပြဲေတာေတြမွာေတာ့ ပါ၀င္လာျခင္းမရွိေတာ့ပါ) ၂၀၁၃ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အိမ္ရွင္အျဖစ္ လက္ခံက်င္းပမည့္ (၂၇)ႀကိမ္ေျမာက္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားပြဲေတာ္မွာ စစ္တုရင္အားကစားနည္းမ်ား(အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာစစ္တုရင္ႏွင့္ အာဆီယံစစ္တုရင္) ပါ၀င္လာမယ္လို႔ သိရတဲ့အတြက္ တစ္စထက္တစ္စ နယ္ပယ္က်ယ္၀န္းလာခဲ့ပါတယ္။ စစ္တုရင္လို႔ ေျပာလိုက္တာနဲ႔ ကမာၻ႔စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေၾကာင္း စေျပာရေတာ့မွာပါ။
ကမာၻ႔စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္
ကမာၻ႔စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဖီဒဲ (FIDE) (Fédération Internationale des Échecs) ကို ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၊ ပဲရစ္ၿမိဳ႕မွာ ၁၉၂၄၊ဇူလိုင္လ(၂၄)ရက္ေန႔မွာ တည္ေထာင္ခဲ႔ပါတယ္။ ျပင္သစ္အမည္(FIDE) န႔ဲဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး ယေန႔အခ်ိန္ထိလည္း အဆိုပါနာမည္နဲ႔ပဲ လူသိမ်ားပါတယ္။ (WCF – World Chess Federation) ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔လည္း လူသိမ်ားပါေသးတယ္။
ကမာၻ႔စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ကေတာ့ Kirsan Ilyumzhinov (the President of the Republic of Kalmykia) ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ႏိုင္ငံနဲ႔ သူ႔ကိုေတာ့ ဥေရာပရဲ့ ဗုဒၶဘာသာတည္ေထာင္သူလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ သူကိုယ္တိုင္လည္း ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္ပါတယ္။ ဥကၠ႒တာ၀န္ကိုေတာ့ ၁၉၉၅ခုႏွစ္ မွ ယေန႔အခ်ိန္ထိ တာ၀န္ယူထားပါတယ္။
ကမာၻ႔စစ္တုရင္သမိုင္း
ကမာၻ႔စစ္တုရင္သမိုင္းအေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေရွးပေ၀သဏီကတည္းက စတင္ခဲ့ေသာ္လည္း ကမာၻတစ္၀ွမ္း လက္ခံထားခဲ့ၾကတာကေတာ့ ၁၈၈၆ခုႏွစ္ေရာက္မွ ကမာၻ႔ခ်န္ပီယံအျဖစ္ စတိန္းနစ္ (Steinitz)ကို ပထမဆံုးေသာကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံအျဖစ္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာမရွိဘဲ တစ္ညီတညႊတ္တည္း သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁။ စတိန္းနစ္ (1886-94) (8)years
၂။ လက္စ္ကာ (1894-1921) (27)years
၃။ ကာပါဘလင္ကာ (1921-27) (6)years
၄။ အလီခိုင္ (1927-35) (1937-46) (17)years
၅။ ယူ၀ီ (1935-37) (2)years
၆။ ေဘာ့ဗင္းနစ္ (1948-57) (1958-60) (1961-63) (13)years
၇။ စမိုင္စေလာ့ (1957-58) (1)year
၈။ တားလ္ (1960-61) (1)year
၉။ ပက္ထရိုဆီယင္ (1963-69) (6)years
၁၀။ စပါစကီး (1969-72) (3)years
၁၁။ ဖစ္ရွာ (1972-75) (3)years
၁၂။ ကားေပါ့ (1975-85) (10)years
၁၃။ ကက္စပါးေရာ့ (1985-1993) (8)years
၁၉၉၃ခုႏွစ္အထိကေတာ့ ကမာၻ႔ခ်န္ပီယံ (၁၃)ဦးထိေပၚထြက္လာခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းႏွစ္မ်ားေတြမွာေတာ့ ရႈပ္ရႈပ္ေထြးေထြး ျဖစ္ရပ္ေတြမ်ားျပားလာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
၁၉၉၃ခုႏွစ္မွာ လက္ရွိခ်န္ပီယံ ဂယ္ရီကက္စပါးေရာ့ ဟာ FIDE ရဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို မေက်နပ္တာေၾကာင့္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္စစ္တုရင္အဖြဲ႔အစည္း (PCA – Professional Chess Asscoiation)ကို စိန္ေခၚသူအဆင့္ျဖင့္ တက္လွမ္းလာသူ နီဂယ္ေရွာ့(Nigel Short)ႏွင့္အတူ သီးျခားတည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး PCA World Chess Champion ၿပိဳင္ပြဲႀကီးကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ကက္စပါးေရာ့အႏိုင္ရၿပီး PCA ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံျဖစ္လာပါတယ္။ PCA ၿပိဳင္ပြဲမ်ားကို (Classical World Chess Championship)လို႔လည္း ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။ အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း ကက္စပါးေရာ့ႏႈတ္ထြက္သြားတာေၾကာင့္ လစ္လပ္ေနေသာ FIDE ရဲ့ ခ်န္ပီယံအျဖစ္ (၁၉၉၆ခုႏွစ္)တြင္ ကားေပါ့က စိန္ေခၚသူအဆင့္ျဖင့္ တက္လွမ္းလာသူ ကမ္းစကီးကိုအႏိုင္ယူကာ ကမာၻ႔စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ခ်န္ပီယံ ျဖစ္လာပါတယ္။ FIDE နဲ႔ PCA ခ်န္ပီယံမ်ားကို သီးျခားစီေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။
FIDE World Champions (1993-2006) Classical (PCA/Braingames) World
Champions (1993–2006)
- ကားေပါ့ (1993-99) - ကက္စပါးေရာ့ (1993-2000)
- ခါလစ္မန္း (1999-2000) - ကရမ္းနစ္ (2000-2006)
- အနန္း (2000-02)
- ပႏိုမာရီေရာ့ (2002-04)
- ကက္ဆင္ဇာေနာ့ဗ္ (2004-05)
- တိုပါေလာ့ (2005-06)
အထက္ပါ ကမာၻ႔အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ေတြရဲ့ ခ်န္ပီယံမ်ား ေပၚထြက္လာခဲ့ေသာ္လည္း အျငင္းပြားဖြယ္ရာမ်ားေၾကာင့္ ဘယ္သူက ကမာၻ႔ခ်န္ပီယံအစစ္လည္းလို႔ ေမးစရာေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆ခုႏွစ္မွာေတာ့ အေျဖထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ FIDE ခ်န္ပီယံ တိုပါေလာ့ႏွင့္ Classical ခ်န္ပီယံ ကရမ္းနစ္တို႔ကို ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံ ဗိုလ္လုပြဲအျဖစ္ အျငင္းပြားဖြယ္မရွိဘဲ အားလံုးသတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဆိုပါပြဲမွာ ကရမ္းနစ္က ဗိုလ္စြဲသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ (၁၄)ေယာက္ေျမာက္ ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံ ျဖစ္လာပါတယ္။
၁၄။ ကရမ္းနစ္ (2006-07) (1)year
၁၅။ အနန္း (2007-present)
လက္ရွိအခ်ိန္(2012)မွာေတာ့ ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံဗိုလ္လုပြဲ (World Chess Championship 2012)ကို အိႏၵိယႏိုင္ငံသား ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံ အနန္းက စိန္ေခၚသူအျဖစ္ တက္လွမ္းလာသူ အစၥေရးႏိုင္ငံသား ဂ်ဲလ္ဖန္းနဲ႔ ၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ ေမလထဲမွာ က်င္းပေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ အနန္းကေတာ့ လက္ရွိကမာၻ႔နံပါတ္(၄)ျဖစ္ၿပီး၊ ဂ်ဲလ္ဖန္းကေတာ့ လက္ရွိကမာၻ႔နံပါတ္(၁၆)ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူဗိုလ္စြဲမလဲဆိုတာ ရင္ခုန္စြာနဲ႔ေစာင့္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကမာၻ႔စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (FIDE)ရဲ့ ကမာၻ႔အဆင့္ထုတ္ျပန္ခ်က္ကို ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ၁၉၇၁ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား ဂရင္းမာစတာဖစ္ရွာက အဆင့္(၁)ေနရာကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ဧလိုစံႏႈန္းစနစ္
စစ္တုရင္အဆင့္မ်ားကို ဧလိုစံႏႈန္းစနစ္ (Elo rating system)နဲ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ စစ္တုရင္ အဖြဲ႕အစည္းအသီးသီးရဲ့ စံႏႈန္းစနစ္မ်ား(Different Ratings Systems) ထဲက FIDE ရဲ့ elo rating ဟာ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္စစ္တုရင္ကစားသမားမ်ားအတြက္ အလြန္ပဲအေရးပါလွပါတယ္။ ၂၀၀၉၊ ဇူလိုင္လကစၿပီး (FIDE)က ဧလိုစံႏႈန္းမ်ားကို(၂)လတစ္ႀကိမ္ ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့ပါတယ္။ elo စံႏႈန္းကို တစ္နည္းအားျဖင့္ FIDE rating လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
FIDE rating စနစ္အရ ၂၀၁၁ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ကစားသမားအေရအတြက္ႏွင့္ ဘြဲ႕႔အမည္ပါ။ ထူးျခားခ်က္အေနနဲ႔ ၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ဧလိုစံႏႈန္း(၂၈၀၀)ႏွင့္အထက္ ေရာက္ရွိလာသူ (၄)ဦးကို ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေတြ႔ျမင္ရျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
- 5839 players had an active rating between 2200 and 2299, and are usually associated with the (CM) Candidate Master title.
- 2998 players had an active rating between 2300 and 2399, and are usually associated with the (FM) FIDE Master title.
- 1382 players had an active rating between 2400 and 2499, most of whom had either the (IM) International Master or the (GM) Grand master title.
- 587 players had an active rating between 2500 and 2599, most of whom had the (GM) Grand master title
- 178 players had an active rating between 2600 and 2699, all but one of whom had the (GM) Grand master title
- 42 players had an active rating between 2700 and 2799 (GM) Grand master
- 4 active players had a rating over 2800: Magnus Carlsen, Viswanathan Anand, Vladimir Kramnik and Levon Aronian.
ၿပိဳင္ပြဲအမ်ဳိးအစား (Categories)
ေနာက္ၿပီး FIDE Tournament Categories မွာ ပွ်မ္းမွ်စံႏႈန္းကို အနိမ့္ဆံုးၿပိဳင္ပြဲ (Category 1 = 2251 to 2275)မွ အျမင့္ဆံုးၿပိဳင္ပြဲ (Category 22 = 2776 to 2800)ထိ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။Categories. Avge. Elo
Category 1 = 2251 - 2275
Category 2 = 2276 - 2300
Category 3 = 2301 – 2325
Category 4 = 2326 – 2350
Category 5 = 2351 – 2375
Category 6 = 2376 – 2400
Category 7 = 2401 – 2425
Category 8 = 2426 – 2450
Category 9 = 2451 – 2475
Category 10 = 2476 – 2500
Category 11 = 2501 – 2525
Category 12 = 2526 – 2550
Category 13 = 2551 – 2575
Category 14 = 2576 – 2600
Category 15 = 2601 – 2625
Category 16 = 2626 – 2650
Category 17 = 2651 – 2675
Category 18 = 2676 – 2700
Category 19 = 2701 – 2725
Category 20 = 2726 – 2750
Category 21 = 2751 – 2775
Category 22 = 2776 – 2800
စံခ်ိန္၊ စံႏႈန္း
ဒီအပိုင္းကေတာ့ ေယဘုယ်အေနနဲ႔ သိထားသင့္ပါတယ္။ FIDE ကခ်ီးျမႇင့္တဲ့ဘြဲ႔ (eg. GM, IM)ေတြကို ရဖို႔ဆိုရင္ ပထမဆံုး စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ Tournament ၿပိဳင္ပြဲေတြမွာ (Norm)ေနာ္မ္ စံခ်ိန္၊စံႏႈန္း ရရွိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက GrandMaster ဘြဲ႔ရဖို႔ဆိုရင္ ဧလိုစံႏႈန္း(၂၅၀၀)ႏွင့္အထက္ ရွိထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၿပိဳင္ပြဲႀကီးမ်ားမွာ အနည္းဆံုး(၂၇)ပြဲကစားရမွာျဖစ္ၿပီး (၃)ႏွစ္အတြင္း GM Norm (၃)ခုႏွင့္အထက္ရရွိသူကိုသာ ေပးအပ္ခ်ီးျမႇင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျခြင္းခ်က္ေတာ့ ရွိပါတယ္။ အလားတူပဲ IM ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္လည္း ဧလိုစံႏႈန္း(၂၄၀၀)ႏွင့္ (၂၅၀၀)ၾကား ရွိထားရမွာျဖစ္ၿပီး International Tournament ၿပိဳင္ပြဲမ်ားမွာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ရပါမယ္။ IM Norm (၃)ခုရရွိသူကိုသာ ေပးအပ္ခ်ီးျမႇင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိၿပိဳင္ပြဲ၀င္တဲ့ Category အနိမ့္အျမင့္ေပၚမူတည္ၿပီး Norm ရရွိေစပါတယ္။ Category အျမင့္မွာၿပိဳင္ၿပီး အမွတ္ေပးဇယား အလယ္ေလာက္မွာ ရွိေနရင္လည္း Norm ရႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းရွိပါတယ္။ Categories ဆိုတာကလည္း ၿပိဳင္ပြဲရဲ့အဆင့္အတန္းကို သတ္မွတ္ေပးသလို တစ္ျခားတဖက္မွာလည္း GM Norm, IM Norm ရရွိေစဖို႔ သတ္မွတ္ေပးထားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစဥ္အလာအရဆိုရင္ IM ျဖစ္ၿပီးမွ GM ျဖစ္တာဆိုေပမယ့္၊ ပါရမီရွင္ကစားသမားတစ္ခ်ဳိ႕ကေတာ့ IM ကိုေက်ာ္လႊားၿပီး GM တန္းျဖစ္တဲ့သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဂ်ဲလ္ဖန္းတို႔၊ ကရမ္းနစ္တို႔လိုေပါ့။
ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္
ျမန္မာႏိုင္ငံလက္ေရြးစင္ စစ္တုရင္ကစားသမားေတြထဲမွာေတာ့ FIDE rating အရ
GM (1) : Ko Zaw Win Lay (2376) (၂၀၀၀ ခုႏွစ္ကရရွိ)
IM (4) : Ko Wynn Zaw Htun (2414) (၂၀၀၄ ခုႏွစ္ကရရွိ)
: Ko Aung Aung (2330) (၁၉၉၉ ခုႏွစ္ ကရရွိ)
: Ko Myo Naing (2321) (၁၉၉၉ ခုႏွစ္ ကရရွိ)
: Ko Nay Oo Kyaw Htun (2295) (၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကရရွိ)
FM (21) နဲ႔ WFM (3) ဦးရွိပါတယ္။
ျမန္မာ့စစ္တုရင္ကစားသမားမ်ားထဲမွာေတာ့ ဂုဏ္ယူစရာအေနနဲ႔ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ဦးေမာင္ေမာင္လြင္ဆိုရင္ FIDE ကခ်ီးျမႇင့္ေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဒိုင္လူႀကီးဘြဲ႕(IA = International Arbiter)ကို ၁၉၉၇ခုႏွစ္ကတည္းက ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ပထမဆံုးရရွိေသာ တစ္ဦးတည္းေသာပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္တယ္္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ တစ္ဦးတည္းေသာ ဂရမ္းမာစတာဘဲြ႔ရရွိသူ GMေဇာ္၀င္ေလးသည္ ၂၀၀၀ခုႏွစ္က အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပေသာ(Japfa Classic Open Chess Tournament) ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ကမာၻ႔စစ္တုရင္ခ်န္ပီယံ(ေဟာင္း) အနာတိုလီ ကားေပါ့ကို သေရ ကစားထားသည္မွာလည္း ျမန္မာ့စစ္တုရင္ေလာကအတြက္ အားတက္ဖြယ္ရာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ မ်ဳိးဆက္သစ္ထဲက ၀င္းေဇာ္ထြန္းဆိုရင္လည္း လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အေကာင္းဆံုးစစ္တုရင္ကစားသမား ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားကို ေနရာေပးဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြကေတာ့ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွာ ရွိေနဆဲပါ။
စစ္တုရင္ အမ်ဳိးအစား
စစ္တုရင္ကစားနည္းမွာ ပံုမွန္စစ္တုရင္နဲ႔ အျမန္စစ္တုရင္ဆိုတဲ့ အမ်ဳိးအစားေတြရွိပါတယ္။ ကမာၻေက်ာ္ အျမန္စစ္တုရင္ပါရဂူေတြကေတာ့ လက္ရွိကမာၻ႔ခ်န္ပီယံ အနန္း၊ အေမရိကန္ခ်န္ပီယံ ကမ္းစကီးတို႔ဟာ Rapid Chess ကစားပြဲေတြမွာ နာမည္ေက်ာ္ၾကားလွပါတယ္။
ပံုမွန္ စစ္တုရင္ၿပိဳင္ပြဲ
Standard Chess (90 minutes) + (addition of 30 seconds per move)
အျမန္ စစ္တုရင္ၿပိဳင္ပြဲမ်ား
Rapid Chess (between 15 and 30 minutues)
Blitz Chess (between 3 and 5 minutes)
Bullet Chess (between 1 and 3 minutes)
Lightning Chess (1 minute)
မ်က္ကြယ္အျမန္စစ္တုရင္(Blindfold Rapid Chess)ဆိုတာလည္း ရွိပါေသးတယ္။
ယခုအခါမွာေတာ့ အဆင့္ျမင့္စစ္တုရင္ၿပိဳင္ပြဲႀကီးမ်ားမွာ ေရႊ႕ခ်ိန္ကန္႔သတ္ခ်က္ကိုလည္း ကစားပြဲတစ္ခုအတြက္ ကစားသမားတစ္ဦးလွ်င္ (၉၀)မိနစ္ခြင့္ျပဳၿပီး ေရႊ႕ကြက္တိုင္းအတြက္ အပိုေဆာင္း(၃၀)စကၠန္႔ ခ်ီးျမႇင့္ေသာစနစ္ကို ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ယခင္အခ်ိန္က ေနာက္ဆံုးက်င့္သံုးခဲ့ေသာ ကစားသမားတစ္ဦးလွ်င္ (၄၀)ကြက္/ (၂)နာရီ + (၂၀)ကြက္/ (၁)နာရီ + ပြဲအၿပီး / (၃၀)မိနစ္စနစ္ျဖင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ကစားသမားတစ္ဦးအတြက္ ကစားခ်ိန္ခြင့္ျပဳခ်က္ ထက္၀က္ခန္႔ နည္းသြားသည္ကို ေတြ႔ရပါမယ္။
ကမာၻ႔စစ္တုရင္အိုလံပစ္နဲ႔ ကမာၻေက်ာ္ ဂရင္းမာစတာၿပိဳင္ပြဲႀကီးမ်ားတြင္လည္း အဆိုပါစနစ္ကိုက်င့္သံုးရန္ ကမာၻ႔စစ္တုရင္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ ယခုေခတ္လို အင္တာနက္ႏွင့္ အျခားေသာ စာနယ္ဇင္း၊ မီဒီယာမ်ားအတြက္လည္း ပိုမိုဆြဲေဆာင္မႈ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
တိုးေတာင္းလွေသာကစားခ်ိန္အတြင္းမွာ ရႈပ္ေထြးေသာ ကစားကြက္အေနအထားမွ တိက်ေသာတြက္ခ်က္မႈမ်ားျဖင့္ နည္းဗ်ဴဟာေျမာက္အကြက္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္အႏိုင္ယူရန္မွာ လြယ္ကူလွေသာ ကိစၥတစ္ရပ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အထပ္ထပ္ေလ့လာ ေလ့က်င့္ၿပီး ေက်ညက္ထားေသာနည္းဗ်ဴဟာမ်ားျဖင့္ ကစားပါမွ ေတာ္ကာက်ေပမည္။
ယခင္အခ်ိန္အခါက စစ္တုရင္ၿပိဳင္ပြဲမ်ားမွာ ၿပိဳင္ပြဲကစားစဥ္အေျခအေနက ပို၍အေရးပါခဲ့ၿပီး ေလ့လာစရာကစားပြဲမ်ားလည္း နည္းပါး၊ ကြန္ပ်ဴတာလည္း မေပၚေပါက္ေသးတဲ့အတြက္ မိမိ၏ဦးေႏွာက္ကိုသာ အဓိကအသံုခ်ရေတာ့တယ္။ ယေန႔အခ်ိန္တြင္မူ ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာအကူအညီ၊ အင္တာနက္အကူအညီစသျဖင့္ေပါမ်ားေသာေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္ေလ့လာၾကည့္ရႈႏိုင္ၿပီျဖစ္ၿပီး မူလအရင္းခံအထိ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ စစ္ေဆးခ်က္၊ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားကို ကြန္ပ်ဴတာအကူအညီျဖင့္ ေစခိုင္းလုပ္ေဆာင္ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ သို႔အတြက္ ယေန႔ေခတ္ပြဲမ်ားမွာ ပြဲမကစားမီ ႀကိဳတင္ေလ့လာျပင္ဆင္မႈက အဓိကေနရာသို႔ ေရာက္ရွိလာပါတယ္။
ၿပိဳင္ပြဲပံုစံ (ဆြစ္စနစ္၊ ပတ္လည္စနစ္၊ ရံႈးထြက္စနစ္)
စစ္တုရင္တံခြန္စိုက္ၿပိဳင္ပြဲ (Chess Tournament)ေတြမွာ က်င့္သံုးတဲ့စနစ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ လက္ရွိက်င့္သံုးေနတဲ့ (Swiss System), (Round Robin) (Knockout System)အေၾကာင္းေတြကို ေဖာ္ျပသြားပါမယ္။
ဆြစ္စနစ္ကို ကစားသမားအမ်ားအျပား ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ တံခြန္စိုက္ၿပိဳင္ပြဲေတြမွာ သံုးၾကပါတယ္။ လက္ရွိလည္း အသံုးအမ်ားဆံုးပါ။ ဆြစ္စနစ္ ပထမဆံုးအသံုးျပဳခဲ့တာကေတာ့ ၁၈၉၅ခုႏွစ္ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဇူးရစ္စစ္တုရင္ၿပိဳင္ပြဲမွာ စတင္အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါကိုအစြဲျပဳၿပီး ဆြစ္စနစ္လို႔ ေခၚေ၀ၚျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆြစ္စနစ္မွာ အခ်ီဘယ္ေလာက္ကစားမလဲဆိုတာ ႀကိဳတင္ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္း (သို႔) အသင္းလိုက္ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ ဦးေရေပၚမူတည္ၿပီး (၆)ခ်ီ၊ (၇)ခ်ီစသျဖင့္ ၿပိဳင္ပြဲက်င္းပတဲ့သူက ႀကိဳတင္ဆံုးျဖတ္ထားရပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ ဆြစ္စနစ္ဆိုတာ က်ဘမ္းစနစ္ပါ။ Round Robin နဲ႔ Knockout System ႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ထားတယ္လို႔လဲ ေျပာလို႔ရပါတယ္။
ဥပမာ။ ။ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ဦးေရ (၂၄)ဦးရွိတယ္ဆိုပါစို႔။ ဆြစ္စနစ္နဲ႔ က်င္းပမယ္ဆိုရင္ (၉)ခ်ီေလာက္နဲ႔ ၿပီးပါတယ္။ အားသာခ်က္ကေတာ့ ၿပိဳင္ပြဲအနည္းငယ္သာ ကစားရပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္သက္သာပါတယ္။ ရႈံးလို႔ထြက္သြားရတယ္ ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ (၂၄)ဦးစလံုး (၉)ခ်ီကစားရပါတယ္။ အျဖဴတစ္လွည့္၊ အနက္တစ္လွည့္ ကိုင္ကစားရပါတယ္။ Scrabble ကစားသလိုမ်ဳိးေပါ့။
ဒါကိုပဲ ပတ္လည္စနစ္(Round Robin)နဲ႔ က်င္းပမယ္ဆိုရင္ (၂၄)ဦးဆိုေတာ့ (ျဖဴ၊နက္တစ္လွည့္စီ) (၄၆)ခ်ီကစားရပါတယ္။ ေဘာလံုးအမွတ္ေပးစနစ္လိုေပါ့။ အိမ္ကြင္း၊အေ၀းကြင္းကစားရသလိုေပါ့။ အခ်ိန္ၾကာပါတယ္။
ဒါကိုပဲ ရံႈးထြက္စနစ္ (Knockout System)နဲ႔ က်င္းပမယ္ဆိုရင္ (၂၄)ဦးဆိုေတာ့ (၂၃)ခ်ီကစားရပါတယ္။ ရံႈးရင္ထြက္ရၿပီး ေနာက္ဆံုး(၁)ဦးတည္း က်န္ရွိပါတယ္။ English FA Cupလိုေပါ့။
ဆြစ္စနစ္ကို က်ဘမ္းစနစ္ (Random System)လို႔ေျပာရတာက (၉)ခ်ီဆိုရင္ မိမိက်မယ့္အသင္းကို မဲစနစ္နဲ႔ (၉)ခါ ႏႈိက္ရပါတယ္။ သင္ဟာ ကစားပြဲမွာ ႏိုင္ခဲ့လွ်င္ ေနာက္ပြဲမွာ ပိုေကာင္းတဲ့ ၿပိဳင္ဘက္နဲ႔ေတြ႔ ေတြ႔သြားရပါတယ္။ မိမိေတြ႔ဆံုယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီးသား ၿပိဳင္ဘက္ေတြကို ထပ္မဆံုေတြ႔ပါ။ ၿပိဳင္ပြဲၿပီးလို႔ အမွတ္ေပးဇယားရဲ့ ထိပ္ဆံုးအသင္းေတြ ရမွတ္တူခဲ့ရင္ Tie Break အမွတ္နဲ႔ တြက္ပါတယ္။
ပတ္လည္စနစ္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ဦးေရ (၄၊၅)ဦးေလာက္ဆိုရင္ ဒီစနစ္က အေကာင္းဆံုးပါ။
ရံႈးထြက္စနစ္ကေတာ့ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ဦးေရ မ်ားမ်ားနဲ႔ ကစားရၿပီး ခ်န္ပီယံျဖစ္ဖို႔ တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ တက္လွမ္းရပါတယ္။ မိမိေတြ႔ဆံုယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီးသား ၿပိဳင္ဘက္ေတြကို ထပ္မံ ဆံုေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီစနစ္မွာလည္း ႏိုင္ပြဲေတြရလာတာနဲ႔ ေနာက္ပြဲေတြမွာ ပိုေကာင္းတဲ့ ၿပိဳင္ဘက္နဲ႔ေတြ႔ ေတြ႔သြားရပါတယ္။ ဒီစနစ္ကေတာ့ စစ္တုရင္ၿပိဳင္ပြဲေတြမွာ အေတြ႔ရနည္းၿပီး လူႀကိဳက္လည္း နည္းပါတယ္။
ၿပိဳင္ပြဲ က်င့္၀တ္
ႏိုင္ငံတကာက စစ္တုရင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ လက္ခံက်င့္သံုးေနတဲ့ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္မည့္သူေတြရဲ့ လိုက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္(Etiquette)အက်ဥ္းပါ။ ရပ္ကြက္ပဲြေတြကစလို႔ က်င္းသံုးရင္ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။
Ø ကစားပြဲ မစခင္ႏွင့္ ကစားပြဲၿပီးၿပီးခ်င္း လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ျခင္း၊
Ø ကစားေနစဥ္အတြင္း စကားမေျပာဘဲ ေနျခင္း၊
Ø ကိုင္(ထိ)ေကာင္ ေရႊ႕ရျခင္း (Touch Move)၊
Ø ၿပိဳင္ပြဲမစတင္မီ အနည္းဆံုး(၂၄)နာရီအတြင္း သင္၏သြားမ်ားကို သန္႔ရွင္စြာ ထားျခင္း၊
Ø သင္၏ၿပိဳင္ဘက္ကို စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ေစသည့္ မည္သည့္ကိစၥမ်ဳိးကိုမဆို မျပဳလုပ္ပါႏွင့္၊
Ø သင္၏ၿပိဳင္ဘက္အကြက္ေရႊ႕ရန္ ၾကာေနပါက သင္ေရႊ႕ရမည့္အလွည့္ေစာင့္ေနစဥ္ ၿပိဳင္ပြဲခန္းမအတြင္းလမ္းေလွ်ာက္ျခင္းမ်ဳိးကဲ့သို႔ ထသြားျခင္း၊ ထိုင္ျခင္းမ်ဳိးကို ညင္သာစြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္း၊
Ø အျခားသူေတြရဲ့ မွတ္ခ်က္စကားမ်ားကို လက္ခံျခင္း (သို႔) သင္၏ကစားပဲြျဖစ္ေစ၊ တျခားကစားပြဲမ်ားကိုျဖစ္ေစ မွတ္ခ်က္မေပးပါႏွင့္၊
Ø ေျပာလို႔ရတဲ့ မွတ္ခ်က္စကားမ်ား ("ခ်က္"(Check), "သေရဆိုရင္ သေဘာတူသလား", "ဥပေဒပ ေရႊ႕ကြက္ပဲ", "ကစားအရုပ္ သင္ ထိလိုက္တယ္")
(စာေရးသူ။ ။ ဒါကေတာ့ မလိုအပ္ပါဘူး)
Ø ဥပေဒပ ေရႊ႕ကြက္တစ္ခုလုပ္ခဲ့လွ်င္ ၿပိဳင္ပြဲႀကီးၾကပ္သူထံကို ဆင့္ေခၚပါ။
Ø ၿပိဳင္ဘက္ႏွင့္ အျငင္းအခံုျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ၿပိဳင္ပြဲႀကီးၾကပ္သူထံ ခ်က္ျခင္းအေၾကာင္းၾကားပါ။
Ø ကစားေနစဥ္ ေဆးလိပ္မေသာက္ရ၊
Ø ကစားပြဲခ်ိန္ၾကာခဲ့လွ်င္ (Snack)အစားအစာ စားလို႔ရျခင္း၊
ပထမဆံုးအႀကိမ္ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ နည္းလမ္း
သင္ဟာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဒါေတြ သိဖို႔နဲ႔ ေဆာင္ထားဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။
· စာရြက္ႏွင့္ ခဲတံ (ေရႊ႕ကြက္ေတြကို မွတ္ဖို႔)
· နာရီ (လက္ပတ္နာရီေလာက္ဆိုရင္ ျဖစ္ပါတယ္)
· ဘယ္လိုအမွတ္ေပးတာလည္း (စနစ္ေတြကို သိထားရပါမယ္)
· ၿပိဳင္ပြဲသံုးနာရီ အသံုးျပဳနည္းကို သိထားရပါမယ္
· ကိုင္ေကာင္ေရႊ႕ဆိုတာကို နားလည္ထားရပါမယ္
· ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမယ့္ လူစာရင္းနဲ႔ သူတို႔ရဲ့ ဧလိုစံႏႈန္း (အဆင့္)ေတြကို သိထားသင့္ပါတယ္
· လိုအပ္လွ်င္ ေလ့လာဖို႔ (စစ္တုရင္စာအုပ္၊ စစ္တုရင္ပရုိဂရမ္ပါတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ၊ အင္တာနက္မွ သင္ခန္းစာ၊ သင္ခန္းစာေတြကို ေလ့လာဖို႔ နည္းျပ) စတာေတြ လိုအပ္ပါတယ္
ရည္ရြယ္ခ်က္
ကၽြန္ေတာ္ေရးရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကလည္း ေလ့လာစုေဆာင္းထားသမွ်ထဲမွ ေကာင္းတာေလးေတြကို စုစုစည္းစည္း တင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တုရင္ကစားတဲ့သူေတြကိုဆိုရင္ အလုပ္မရွိ၊ အကိုင္မရွိ၊ ဂေလရိုက္ေနတဲ့သူလို႔ အမ်ားစုက ျမင္ေနတာဟာ စိတ္ပ်က္ဖြယ္အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ စစ္တုရင္ကစားတာေတာင္ ခိုးေၾကာင္ခိုး၀ွက္ ကစားရတဲ့အေျခအေနပါ။ စစ္တုရင္ကို၀ါသနာပါလို႔သင္မယ္ဆိုရင္ နီးစပ္ရာအသိုင္းအ၀ိုင္းနားကလူေတြကိုပဲေမးၿပီး သင္ရတဲ့အေျခအေနပါ။ ငယ္ငယ္ကတည္းက စနစ္တက် သင္ယူခဲ့ရတာ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တုရင္သင္တန္းေက်ာင္း၊ စစ္တုရင္အကယ္ဒမီ၊ ျမန္မာစစ္တုရင္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၀က္ဘ္ဆိုက္၊ စစ္တုရင္ဘေလာ့ဂ္ စသျဖင့္ စစ္တုရင္သီးသန္႔ဆိုတာ မရွိေသးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာမွ အေထာက္အကူအနည္းငယ္မွ်ရရ သေဘာနဲ႔ ဘေလာ့ဂ္ေရးသားရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္တုရင္အားကစား အဆင့္အတန္းျမင့္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဂုဏ္တင့္ပါေစလို႔ ဆုမြန္ေျခြလွ်က္။
ဆက္ၿပီးေတာ့လည္း ေရးပါဦးမယ္….။
ကိုၾကည္